पाठ ३.३
ब्रह्मको छोटो परिचय (A brief introduction of Brahma)
(यहाँ वर्णन गर्न लागिएको कुरा वेदशास्त्रहरुका कुरा जस्ता हुँदाहुँदै पनि आधुनिक विज्ञान र चिकित्साशास्त्रहरुसँग सम्बन्धित छन् )
ब्रह्मको परिचय र परिभाषा दिन कठिन छ । पछिका अध्यायहरुमा अलि बढी जानकारी गरिएको छ । पछि बुझ्न सजिलो हुँदै जानेछ । हाललाई बुझ्न सजिलो हुने गरेर केही वर्णन गर्दछु ।
ब्रह्म भनेको सृष्टिको सबभन्दा सुरुको अवस्था हो । सृष्टिमा अवस्थित भएका सम्पुर्ण चिजहरुको सुरु त्यही ब्रह्मबाट भएको हो र अन्त्य पनि त्यही ब्रह्ममा हुन्छ । ब्रह्मका धेरै गुणहरु वर्णन गरिएको छ । तर केही प्रमुख गुणहरु जुन हाम्रो सन्दर्भसँग सम्बन्धित छन् यहाँ तिनीहरुको केही वर्णन गर्दछु । ब्रह्मको आकार छैन । त्यसैले त्यसलाई निराकार भनिन्छ । त्यो अति सुक्ष्म छ तर सर्वत्र छ ।
ब्रह्मका विभिन्न गुणहरूमध्य चारवटा प्रमुख गुणहरू छन् । शान्त, आनन्द, स्वप्रकाश, चेतना ब्रह्मका चार प्रमुख गुणहरू हुन् । यिनै गुणहरुको स्वभाव, प्रभाव र त्यसको विश्लेषणको आधारमा सृष्टिका विभिन्न रहस्यहरु खुल्न आउँछन् ।
ब्रह्मको स्वभाव अनुसार उ सुरुमा अव्यक्त अवस्थामा रहेको हुन्छ । त्यस्तै स्वभाव अनुसार कुनै सिमित भागमा व्यक्त हुन सुरु हुन्छ । ब्रह्मको व्यक्त अवस्था भनेको आफ्नो ब्रह्मको आफ्नो स्वभाव अनुसार वा बाहिरको कारणले ब्रह्मको कुनै सिमित ठाउँमा चञ्चलता आउने हुन्छ । त्यो व्यक्त वा चञ्चल अवस्था कुनै समयपछि अन्त्य हुन्छ र पुन अव्यक्त अवस्थामा आउँछ । त्यसरी अव्यक्त ब्रह्ममा व्यक्तता वा चञ्चलता आई कुनै समयपछि पुनः अव्यक्त अवस्थामा आउने समयलाई काल भन्दछन् । यिनै ब्रह्मको तिन अवस्थाहरुको आपसिक सम्बन्धहरु अव्यक्त, व्यक्त, काल र पुनः अव्यक्त हुने गुणहरु नै सृष्टिको कारण हो । ब्रह्मलाई परमात्मा वा सदाशिव पनि भनिन्छ । यी ब्रह्मका गुणहरु कुनै यन्त्रद्वारा छुन सक्ने, देख्न सक्ने, नाप्न सक्ने हुँदैन । यसलाई ज्ञानद्वारा तर्क लगाइ यसका गुणहरु स्पष्ट बुझ्न सकिन्छ ।
ब्रह्मको ज्ञानलाई गहिराइमा बुझेकाहरूले ब्रह्मको अनुभव गरेका हुन्छन् र ब्रह्मको गुणहरूको देखेर, छोएर, बोलेर, सुनेर अनुभव गर्न सक्दछन् ।
This post is also available in: English
